Τι είναι το φυσιολογικό; Αν, όπως λέει η λέξη, είναι αυτό που συμβαίνει σύμφωνα με τους κανόνες της φύσης, μάλλον τα πάντα είναι φυσιολογικά. Εκτός αν εννοούμε αυτό που συμβαίνει λιγότερο συχνά ή σπάνια ή είναι νοσηρό. Συνήθως όταν λέμε για κάτι ότι είναι φυσιολογικό, το θεωρούμε και αποδεκτό, ενώ όταν κάτι δεν θεωρείται φυσιολογικό, μάλλον είναι και κατακριτέο και όποιος κάνει κάτι μη φυσιολογικό πρέπει να αλλάξει, να συνετιστεί, να γιατρευτεί.
Στην κοινωνία του σήμερα μπορεί να θεωρείται φυσιολογικό να έχουμε υψηλούς στόχους, να θέλουμε να βγάλουμε πολλά χρήματα, να ζούμε πολλές και διαφορετικές εμπειρίες, να αποφεύγουμε να μιλάμε για δυσάρεστα πράγματα, να δείχνουμε ότι νιώθουμε καλά, να μην σκεφτόμαστε και σίγουρα να μην εκφράζουμε ακραίες, δηλαδή όχι δημοφιλείς, απόψεις, να βλέπουμε τηλεόραση, να χαζεύουμε στα social media, να διασκεδάζουμε πίνοντας καφέ ή αλκοόλ σε τραπεζάκια δίπλα σε άλλους και λοιπά και λοιπά. Άνθρωποι που επιλέγουν να μην κάνουν τα παραπάνω είναι λίγο λιγότερο φυσιολογικοί και αν αυτά που επιλέγουν να κάνουν ή να σκέφτονται είναι περίεργα (με την έννοια ότι πολύ λίγοι άλλοι άνθρωποι τα κάνουν) είναι πέρα για πέρα μη φυσιολογικοί. Και συχνά αυτοί αξίζουν περιφρόνηση, κοροϊδία ή οίκτο.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Μια από τις ανθρώπινες ανάγκες είναι η αίσθηση του ανήκειν, αφού αυτή δημιουργεί μια αίσθηση ασφάλειας, που λειτουργεί ως ασπίδα στον φόβο της αρνητικής κριτικής ή της επίθεσης, στον κίνδυνο της μοναξιάς και της απόρριψης. Η ίδια η κοινωνία, μέσα από τις διάφορες δομές και τους διάφορους θεσμούς της, προωθεί αυτήν την κανονικότητα και εξοστρακίζει την αντικανονικότητα. Και η οικονομική και πολιτική εξουσία βολεύεται από τη διατήρηση αυτής της κανονικότητας, καθώς η όποια εναλλακτική πρόταση κοινωνικής συγκρότησης και πολιτικής αλλαγής προβάλλεται, αν προβάλλεται, ως μη φυσιολογική και ανέφικτη.
Πολλοί άνθρωποι όμως ασφυκτιούν μέσα στα πλαίσια του φυσιολογικού. Αναρωτιούνται γιατί είναι φυσιολογικό το άλφα και όχι το βήτα, γιατί σε άλλα μέρη του κόσμου άλλα πράγματα θεωρούνται φυσιολογικά και γιατί τελικά πρέπει να απολογούνται που μπορεί να σκέφτονται ή να πράττουν διαφορετικά από την πλειοψηφία των συμπολιτών τους. Αυτή η άρνηση του υποτιθέμενου φυσιολογικού δεν είναι πάντα εύκολη αφού συχνά αντιμετωπίζεται από τους «φυσιολογικούς» με επιθετικότητα. Αυτό συμβαίνει γιατί η ύπαρξη ενός άλλου τρόπου ζωής, ο οποίος μπορεί να είναι εξίσου ή και περισσότερο υγιής, αποτελεί απειλή. Αν η φυσιολογική μου ζωή δεν είναι ο μόνος ίσιος δρόμος, μήπως θα έπρεπε να εξερευνήσω και άλλους; Το να το κάνω αυτό όμως απαιτεί κόπο. Θα πρέπει να αναθεωρήσω, να επανασυγκροτηθώ και να αντιμετωπίσω τους «φυσιολογικούς» της δικής μου ζωής.
Ποιες είναι όμως οι πιθανότητες όντως να θέλω και να πιστεύω αυτά που θέλει και πιστεύει η πλειοψηφία; Αυτά δεν έχουν σχέση με την ανθρώπινη φύση, ο άνθρωπος γεννιέται προγραμματισμένος να επιθυμεί το ευχάριστο και να αποφεύγει το δυσάρεστο, αλλά το τι είναι ευχάριστο και δυσάρεστο δεν είναι προκαθορισμένο. Δοκιμάζει, πειραματίζεται και μόνος του το ανακαλύπτει. Γεννιέται επίσης προγραμματισμένος να αναπτύξει τη λογική σκέψη και αυτή αναπτύσσεται πρωτίστως με τις ερωτήσεις. Γιατί ο κόσμος είναι έτσι και δεν είναι αλλιώς; Γιατί οι άνθρωποι προτιμούν αυτό και όχι το άλλο; Γιατί υπάρχει αδικία; Ποιος είμαι; Τι θέλω να κάνω; Γιατί θέλω να κάνω αυτό και όχι κάτι άλλο; Πώς να ζήσω; Ποιο είναι το βαθύτερο νόημα; Υπάρχει νόημα;
Οι ανθρώπινες κοινωνίες είναι κατά βάση συντηρητικές, υπερασπίζονται την υπάρχουσα τάξη, βολεύονται στο ήδη υπάρχον, φοβούνται το καινούριο. Όμως η πρόοδος, η εξέλιξη και η γνώση πάντα στην ιστορία προέρχονται από ανθρώπους που σκέφτηκαν και λειτούργησαν πρωτοπόρα. Και όσο διευρύνουμε τα όρια του λεγόμενου φυσιολογικού, τόσο περισσότερο θα αναδύονται άνθρωποι, ιδέες και πρακτικές που τελικά και ωφελούν το κοινωνικό σύνολο και επιτρέπουν στο κάθε διαφορετικό άτομο να γνωρίσει και να αναπτύξει τον μοναδικό του εσωτερικό κόσμο.
