Ο όρος «ανθρώπινη φύση» αναφέρεται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ανθρώπινου είδους. Αυτά περιλαμβάνουν τον τρόπο που ο άνθρωπος σκέφτεται, νιώθει και συμπεριφέρεται και είναι χαρακτηριστικά που θεωρούμε ότι υπάρχουν στον άνθρωπο εγγενώς. Πολλές είναι οι απόψεις που έχουν διατυπωθεί και που διατυπώνονται ως προς το τι είναι και τι δεν είναι ανθρώπινη φύση. Και όταν κάποιος θεωρεί ότι ορισμένες πράξεις εμπίπτουν στην ανθρώπινη φύση και κάποιες άλλες όχι, στην ουσία χαρακτηρίζει τις δεύτερες ως αφύσικες και μη ανθρώπινες. Τι είναι λοιπόν φυσικό και τι όχι;
Είναι άραγε στη φύση του ανθρώπου η κακία και ο εγωκεντρισμός ή ο άνθρωπος γεννιέται καλός και η κοινωνία τον διαφθείρει; Είμαστε από τη φύση μας ανταγωνιστικοί και εργαζόμαστε σκληρότερα όταν έχουμε προσωπικό κίνητρο ή είμαστε αποτελεσματικότεροι και πιο ικανοποιημένοι όταν συνεργαζόμαστε και δουλεύουμε για έναν κοινό σκοπό; Είναι στην ανθρώπινη φύση το έγκλημα και η βία ή μήπως η συμπόνια και η κατανόηση; Είναι κάποιες ανθρώπινες φυλές από τη φύση τους ανώτερες από κάποιες άλλες; Είναι φυσικό να είναι κανείς χριστιανός, βουδιστής, μουσουλμάνος ή άθεος; Είμαστε από τη φύση μας μονογαμικοί ή πολυγαμικοί; Η ετεροφυλοφιλία είναι φυσιολογική και η ομοφυλοφιλία αφύσικη; Είμαστε από τη φύση μας παμφάγοι ή χορτοφάγοι; Είναι στην ανθρώπινη φύση ο σύγχρονος αστικός τρόπος ζωής ή πρέπει να γυρίσουμε σε έναν τρόπο ζωής με λιγότερη τεχνολογία; Πολύ συχνά οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τις γνώμες τους για το τι ανήκει και τι όχι στην ανθρώπινη φύση για να δικαιολογήσουν τις επιλογές τους. Αν είναι φυσικό το άλφα και αφύσικο το βήτα, αισθάνεται κανείς περήφανος που κάνει το άλφα και πιστεύει ότι δικαιούται να επιτεθεί σε όσους κάνουν το βήτα.
Οτιδήποτε κάνει ο άνθρωπος όμως, είναι στην ανθρώπινη φύση. Το DNA ενός τροφοσυλλέκτη homo sapiens που έζησε πριν πενήντα χιλιάδες χρόνια στην Αφρική είναι κατά 99% όμοιο με το DNA ενός σχεδιαστή μόδας που έζησε πριν πενήντα χρόνια στο Μιλάνο. Ποιος από τους δύο έζησε σύμφωνα με την ανθρώπινη φύση; Και οι δύο. Ανάλογα με την εποχή και τον τόπο που γεννηθήκαμε οι απόψεις μας για το πώς πρέπει να ζούμε και πώς να μη ζούμε διαφέρουν, οι κοινωνικές δομές και οι πολιτικές συνθήκες αλλάζουν, η συλλογική μας γνώση εξελίσσεται. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει φυσικό και αφύσικο, υπάρχει συνηθισμένο και σπάνιο, ηθικά αποδεκτό και απαράδεκτο, νόμιμο και παράνομο, οικείο και ξένο. Και αυτές οι κρίσεις δεν υπάρχουν εκ των προτέρων, δεν είναι θεϊκές εντολές και ούτε βέβαια σύμφωνες ή όχι με την ανθρώπινη φύση. Είναι προϊόντα μάθησης, μίμησης, επιβολής και γνώσης.
Κάποτε θεωρούταν φυσικό όσοι έχουν μαύρο δέρμα να είναι ιδιοκτησία όσων είχαν λευκό δέρμα. Σήμερα θεωρείται φυσικό ότι όλοι οι άνθρωποι πρέπει να μοιράζονται ίσα δικαιώματα. Κάποτε ήταν φυσικό να γίνονται θυσίες ζώων για να εξευμενιστούν οι θεοί. Σήμερα είναι φυσικό να προσευχόμαστε για να μας ακούσει ο Θεός. Ανθρώπινη ήταν η φύση και του Αθηναίου πολίτη και του Πέρση βασιλιά και του Ινδού γιόγκι και του Αμερικάνου χίπη και του χριστιανού σταυροφόρου. Η ανθρώπινη φύση περισσότερο από οτιδήποτε άλλο είναι εύπλαστη και προσαρμοστική. Αν ένας άνθρωπος εκπαιδευτεί κατάλληλα μπορεί να γίνει γιατρός, αθλητής, αρχιτέκτονας, καλλιτέχνης, αστροφυσικός ή δολοφόνος. Αν ένα μωρό εγκαταλειφθεί στη ζούγκλα και μεγαλώσει εκεί, η συμπεριφορά του μετά από λίγα χρόνια θα μοιάζει περισσότερο στα τριγύρω ζώα παρά σε ανθρώπους.
Αυτό δεν σημαίνει ότι όταν γεννιόμαστε είμαστε άγραφες πλάκες. Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται διαφορετικοί, έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και πλούσια γενετική κληρονομιά από τους προγόνους τους. Μπορεί να έχουν προδιάθεση και ταλέντο για κάποιες συγκεκριμένες δραστηριότητες και όχι για κάποιες άλλες, υψηλότερα ή χαμηλότερα επίπεδα της μίας ή της άλλης ορμόνης στο αίμα τους, μεγαλύτερη ή μικρότερη ευαισθησία στα εξωτερικά ερεθίσματα και διαφορετικά στοιχεία ιδιοσυγκρασίας. Τα στοιχεία με τα οποία γεννιόμαστε αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον στο οποίο γεννιόμαστε και συνδιαμορφώνουν την προσωπικότητά μας και τελικά τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές μας. Και όλα ανήκουν στην ανθρώπινη φύση η οποία έχει απεριόριστο αριθμό πιθανών εκφράσεων και εκδηλώσεων και επιτρέπει στον καθένα από εμάς να ζει τη ζωή του με έναν μοναδικό και ανεπανάληπτο τρόπο.
